Echo serca: na czym polega badanie, co wykrywa i jak się do niego przygotować?

ECHO serca – co to za badanie i dlaczego jest tak ważne?

Echo serca to badanie obrazowe, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe do precyzyjnej oceny serca w czasie rzeczywistym. Pozwala ono na szczegółową analizę nie tylko budowy i kurczliwości mięśnia sercowego oraz zastawek, ale także osierdzia, czyli worka otaczającego serce. Umożliwia również pomiar kluczowych parametrów hemodynamicznych opisujących pracę serca, takich jak frakcja wyrzutowa.

Aby uzyskać jak najpełniejszy obraz, w echokardiografii stosuje się różne techniki obrazowania:

• Echokardiografia dopplerowska (Doppler): Jest to fundamentalne rozszerzenie badania, które pozwala ocenić kierunek i prędkość przepływu krwi przez jamy serca i naczynia krwionośne. Jest niezastąpione w diagnostyce wad zastawek i nieprawidłowych połączeń wewnątrzsercowych.
• Echokardiografia kontrastowa: W przypadkach, gdy standardowy obraz (TTE) jest niedostatecznej jakości, lekarz może zdecydować o podaniu specjalnego środka cieniującego (kontrastu). Poprawia on wizualizację granic jam serca i znacznie zwiększa dokładność diagnostyczną.

Jak wygląda badanie USG serca krok po kroku?

Najczęściej wykonywaną metodą jest echokardiografia przezklatkowa. Badanie odbywa się w pozycji leżącej na lewym boku, z ręką pod głową lub z lewą ręką ułożoną wzdłuż ciała. Pacjent kładzie się na kozetce, a lekarz przykłada głowicę USG do klatki piersiowej, uzyskując obrazy serca w czasie rzeczywistym. Standardowe badanie przezklatkowe trwa zazwyczaj od 15 do 30 minut.

W przypadku echokardiografii przezprzełykowej (TEE) pacjent wymaga specjalnego przygotowania – lekarz wprowadza cienką sondę do przełyku, co pozwala uzyskać obrazy o znacznie wyższej rozdzielczości. Ta procedura jest krótsza i trwa około 10–20 minut.W niektórych przypadkach stosuje się echokardiografię obciążeniową (stress echo), aby ocenić pracę serca podczas wysiłku fizycznego lub po podaniu leków. Takie badanie, w zależności od protokołu, może trwać od 30 do 60 minut.

Jakie choroby może wykryć ECHO serca?

Badanie echokardiograficzne jest podstawowym narzędziem w diagnostyce szerokiego spektrum chorób serca, ale zlecane jest również w przypadku wielu niespecyficznych objawów oraz w ramach profilaktyki.

Najczęstsze wskazania do wykonania echa serca:

• Objawy sugerujące problemy kardiologiczne:
  • Bóle w klatce piersiowej, duszności, omdlenia, zawroty głowy.
  • Wykryte przez lekarza szmery w sercu (zarówno u dorosłych, jak i u dzieci).
  • Kołatania serca, migotanie przedsionków i inne zaburzenia rytmu serca.
• Diagnostyka i monitorowanie chorób serca:
  • Choroba niedokrwienna serca i stan po zawale.
  • Niewydolność serca.
  • Nadciśnienie tętnicze.
  • Wady serca (wrodzone i nabyte).
• Wskazania pozasercowe i profilaktyczne:
  • Kontrola w przebiegu chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, choroby płuc czy nerek.
  • Ocena serca po przebytym udarze mózgu.

Kwalifikacja pacjenta przed planowanymi operacjami (nie tylko kardiochirurgicznymi).

Przeciwwskazania do badania ECHO serca

Echo serca jest badaniem bezpiecznym i zazwyczaj nie wymaga specjalnego przygotowania. Przeciwwskazania są nieliczne i dotyczą głównie echokardiografii przezprzełykowej. W przypadku problemów z przełykiem, chorób płuc lub trudności w połykaniu, lekarz może zdecydować o rezygnacji z tej formy badania. U dzieci stosuje się najczęściej echokardiografię przezklatkową, ponieważ jest nieinwazyjna i nie wymaga podania środków uspokajających.

Jak przygotować się do ECHO serca? Zalecenia dla pacjenta

Większość badań echokardiograficznych nie wymaga szczególnego przygotowania. Pacjent zgłasza się do placówki medycznej, gdzie badanie wykonuje lekarz kardiolog. W przypadku echokardiografii przezprzełykowej należy pozostawać na czczo przez kilka godzin przed badaniem.

Lekarz może również zalecić odstawienie niektórych leków, szczególnie jeśli planowane jest wykonanie echokardiografii obciążeniowej. Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich chorobach, przyjmowanych lekach i ewentualnych problemach z przełykiem. Do badania przezklatkowego wystarczy odsłonić klatkę piersiową.

Prawidłowe parametry ECHO serca – jak interpretować otrzymane wyniki?

Wynik badania echokardiograficznego powinien być interpretowany przez lekarza kardiologa. Echo serca pozwala ocenić budowę i pracę serca w czasie rzeczywistym. Lekarz analizuje m.in. frakcję wyrzutową, wielkość jam serca, budowę zastawek oraz przepływ krwi w naczyniach krwionośnych.

Jednym z kluczowych elementów opisu jest ocena kurczliwości poszczególnych segmentów mięśnia sercowego, opisywana za pomocą specjalistycznej terminologii:

Prawidłowe parametry obejmują frakcję wyrzutową powyżej 55% i brak istotnych wad. Dzięki echokardiografii możliwe jest precyzyjne wykrycie nieprawidłowości i zaplanowanie dalszego leczenia.

Bibliografia