Wrastające paznokcie – przyczyny i metody leczenia

Dlaczego paznokcie wrastają? Główne przyczyny wrastania paznokci

Wiele osób boryka się z problemem wrastających paznokci. Do najczęstszych przyczyn tej bolesnej dolegliwości zaliczamy:

• niewłaściwe obcinanie paznokci, szczególnie zbyt krótkie skracanie płytki i wycinanie bocznych krawędzi,
• noszenie ciasnego, niedopasowanego obuwia lub butów na wysokim obcasie które powodują stały ucisk na palce,
• deformacje stóp i wady postawy (np. paluch koślawy czyli haluks),
• urazy mechaniczne w obrębie palca lub paznokcia,
• genetyczne predyspozycje do paznokci rurkowatych lub tendencja do zawijania się płytki,
• przerost wału okołopaznokciowego, który może być naturalną cechą budowy lub wynikiem przewlekłego drażnienia,
• niewłaściwa higiena stóp,
• nadmierna potliwość stóp,
• choroby skóry i paznokci, np. grzybica.

Paznokieć, zamiast rosnąć prosto, wbija się w otaczające go tkanki miękkie, co powoduje stan zapalny, ból przy dotyku, zaczerwienienie i obrzęk. Problem najczęściej dotyczy dużego palca u stopy, ale może występować także na innych palcach.

Szczegółowe omówienie grup ryzyka – kto jest najbardziej narażony?

Chociaż problem wrastającego paznokcia może dotknąć każdego, pewne grupy są na niego szczególnie narażone ze względu na specyficzne uwarunkowania.

Jak rozpoznać wrastający paznokieć? Objawy i stopnie zaawansowania

Wrastające paznokcie rozpoznaje się po charakterystycznych objawach takich jak:

• ból palca zlokalizowany przy bocznym brzegu paznokcia, nasilający się przy ucisku,,
• zaczerwienienie i obrzęk wałów paznokciowych,
• silny stan zapalny i rozrost ziarniny bolesnej, żywoczerwonej tkanki potocznie nazywanej „dzikim mięsem”
• obecność wydzieliny ropnej, świadczącej o nadkażeniu bakteryjnym,
• zdeformowana płytka paznokcia, wyraźnie wbijająca się w otaczające tkanki miękkie.

W zależności od stopnia zaawansowania problemu wyróżnia się  trzy główne stadia:

• I stopień – miejscowy stan zapalny, ból i zaczerwienienie,
• II stopień – rozrost ziarniny, ból, obecność wydzieliny,
• III stopień – przewlekły stan zapalny, przerośnięty wał paznokciowy, wrośnięty paznokieć powoduje ból przy każdym kroku.

Warto dodać, że specjaliści – podolodzy i chirurdzy – w swojej praktyce często posługują się bardziej szczegółowymi klasyfikacjami, takimi jak klasyfikacja Scholza (I-V stadium) czy Mozena (I-IV stadium). Pozwalają one na precyzyjne określenie fazy choroby i dobranie najskuteczniejszej, zindywidualizowanej metody leczenia. Pokazuje to, że diagnostyka opiera się na ustandaryzowanych kryteriach medycznych.

Domowe sposoby na wrastający paznokieć – pułapki i nieskuteczne metody

W internecie i wśród znajomych krąży wiele „pozornie dobrych rad”, które pacjenci często stosują w nadziei na ulgę. Należą do nich moczenie stóp w gorącej wodzie z solą, szarym mydłem, okłady z rivanolu, stosowanie maści ichtiolowej czy antybiotykowych (np. Tribiotic). Niestety, metody te są nie tylko nieskuteczne, ale mogą wręcz pogorszyć sytuację.

Wrastający paznokieć to problem mechaniczny – jego ostra krawędź fizycznie wbija się w ciało. Żadna maść, kąpiel czy okład nie jest w stanie tego problemu wyeliminować. Co więcej, długotrwałe moczenie stóp prowadzi do rozmiękczenia skóry wału okołopaznokciowego. W efekcie paznokieć wbija się jeszcze głębiej w opuchniętą i rozmiękczoną tkankę, a ból i stan zapalny się nasilają. Zdecydowanie odradzamy samodzielne wycinanie wrastającego fragmentu paznokcia! Używanie niejałowych narzędzi (nożyczek, cążków) w domowych warunkach grozi wprowadzeniem groźnych bakterii, co może prowadzić do gwałtownego zaostrzenia stanu zapalnego i poważnych powikłań.

Plastyka wałów okołopaznokciowych – na czym polega?

Plastyka wałów paznokciowych to zabieg chirurgiczny wykonywany w znieczuleniu miejscowym. Polega na usunięciu przerośniętych tkanek wału okołopaznokciowego i skorygowaniu kształtu płytki paznokcia. Zabieg umożliwia zmniejszenie nacisku płytki paznokcia na wał boczny, odtworzenie prawidłowego toru wzrostu paznokcia, a także wyeliminowanie przewlekłego miejscowego stanu zapalnego.

Zabieg jest zalecany w przypadku, gdy inne metody leczenia wrastających paznokci nie przynoszą efektu.

Jak wygląda rekonwalescencja po plastyce wałów okołopaznokciowych?

Po zabiegu plastyki wałów okołopaznokciowych proces gojenia trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu tygodni, w zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu. Przez pierwsze dni po operacji pacjent może odczuwać dolegliwości bólowe, które łagodzone są środkami przeciwbólowymi zaleconymi przez lekarza. Istotne jest unikanie noszenia ciasnego obuwia, które mogłoby uciskać operowany palec i utrudniać proces gojenia. Konieczne jest także utrzymywanie prawidłowej higieny stóp oraz regularne moczenie stóp w ciepłej wodzie z dodatkiem środków antyseptycznych, co zmniejsza ryzyko zakażenia.

W okresie rekonwalescencji pacjent powinien ograniczyć aktywność fizyczną oraz unikać długotrwałego stania lub chodzenia. Lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbakteryjnych oraz systematyczne zmiany opatrunków. Wizyty kontrolne pozwalają na ocenę procesu gojenia i szybkie wykrycie ewentualnych powikłań. Powrót do pełnej sprawności zazwyczaj następuje po około 4–6 tygodniach, jednak w niektórych przypadkach proces ten może trwać dłużej.

Inne metody leczenia wrastających paznokci

Leczenie wrastających paznokci zależy od stopnia zaawansowania problemu. Wśród dostępnych metod znajdują się:

Metody zachowawcze (podologiczne):

• Tamponada – wprowadzenie opatrunku pomiędzy płytkę paznokcia a wał boczny,
• Taping – stosowanie taśm do odciągnięcia wału okołopaznokciowego,
• Rurki ochronne – plastikowe rurki umieszczane przy brzegu paznokcia,
• Klamry ortonyksyjne – stosowanie klamer do korekty kształtu paznokcia,
• Leczenie zachowawcze – środki przeciwbakteryjne i przeciwzapalne,
• Kostka Arkady – specjalistyczna metoda korekcji paznokcia,
• Zabiegi chirurgiczne – usunięcie części lub całej płytki paznokcia w zaawansowanych przypadkach.

Dobór metody zależy od stopnia zaawansowania oraz obecności miejscowego stanu zapalnego.

Zaawansowane metody leczenia – interwencja chirurgiczna:
Chociaż metody podologiczne są bardzo popularne, w zaawansowanych przypadkach z silnym stanem zapalnym i ziarniną, lekarze często preferują zabiegi chirurgiczne ze względu na ich wyższą skuteczność, krótszy czas leczenia i możliwość rozwiązania problemu podczas jednej wizyty. Współczesna chirurgia odeszła od tradycyjnego, bolesnego zrywania całej płytki paznokcia na rzecz bardziej precyzyjnych i mniej inwazyjnych technik.

• Częściowe usunięcie płytki z fenolizacją macierzy: To małoinwazyjny zabieg polegający na wycięciu wrastającego fragmentu paznokcia i trwałym zniszczeniu komórek jego macierzy (miejsca, gdzie paznokieć powstaje) za pomocą roztworu fenolu. Zapobiega to odrastaniu problematycznego fragmentu, minimalizując ryzyko nawrotów i dając bardzo dobre efekty kosmetyczne.
• Częściowe usunięcie płytki z elektrokoagulacją macierzy: Działa na podobnej zasadzie, jednak macierz paznokcia niszczona jest przy użyciu prądu o wysokiej częstotliwości, co również skutecznie likwiduje przyczynę problemu.
• Laserowe usunięcie części płytki i macierzy (laser CO2): Jest to nowoczesna i precyzyjna metoda. Wiązka lasera selektywnie usuwa wrastający fragment paznokcia oraz jego macierz. Dodatkową zaletą jest działanie odkażające lasera, co pozwala na przeprowadzenie zabiegu nawet w ostrych stanach zapalnych, oraz niemal zerowe ryzyko nawrotów.

Inne opcje chirurgiczne: W niektórych przypadkach stosuje się również resekcję klinową (wycięcie bocznych fragmentów paznokcia wraz z przerośniętymi wałami) lub metodę Zadika (całkowite wycięcie macierzy, co skutkuje brakiem odrastania nowej płytki paznokciowej).

Czy można zapobiec wrastaniu paznokci?

Zapobieganie wrastaniu paznokci jest możliwe i polega przede wszystkim na właściwej pielęgnacji stóp oraz paznokci. Kluczowe znaczenie ma odpowiednie obcinanie paznokci, najlepiej na prosto, bez zaokrąglania brzegów i bez zbyt głębokiego wycinania boków płytki paznokciowej. Noszenie wygodnego obuwia, które nie uciska palców, również zmniejsza ryzyko wrastania paznokci.

Należy unikać urazów mechanicznych palców oraz dbać o codzienną higienę stóp, aby zapobiec stanom zapalnym wokół paznokcia. Osoby z deformacjami stóp lub paznokci powinny rozważyć konsultację z podologiem, który pomoże dobrać odpowiednie wkładki ortopedyczne lub inne środki profilaktyczne. W przypadku pierwszych objawów wrastania paznokcia warto jak najszybciej udać się do specjalisty, co pozwoli uniknąć zaawansowanego stanu zapalnego i konieczności zabiegu chirurgicznego.

Bibliografia