Bóle stawów – jakie mogą być przyczyny?
Bóle stawów mogą mieć różnorodne przyczyny, od przeciążenia po choroby autoimmunologiczne. Często wynikają z nadmiernego zużycia stawu, które prowadzi do uszkodzenia chrząstki stawowej i stanów zapalnych. Występują również bóle stawowe towarzyszące infekcjom wirusowym lub bakteryjnym, a także dolegliwości wynikające z zaburzeń metabolizmu kwasu moczowego, jak w przypadku dny moczanowej.
Najczęstsze przyczyny występowania bólu stawów:
- Przeciążenia i urazy – częste wśród osób uprawiających sport oraz wykonujących ciężką pracę fizyczną.
- Choroby autoimmunologiczne – reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy czy łuszczycowe zapalenie stawów.
- Zwyrodnienie stawów – prowadzi do ograniczenia ruchomości i przewlekłego bólu.
- Zaburzenia metaboliczne – np. dna moczanowa, w której nadmiar kwasu moczowego odkłada się w stawach.
- Na przeciążeniowe bóle stawów skarżą się również często osoby z nadwagą lub otyłością.
Regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta i unikanie nadmiernych przeciążeń stawów mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka występowania bólu.
Choroby powodujące bóle stawów
Przewlekły ból stawów może być objawem poważnych schorzeń, które wymagają specjalistycznej diagnozy i leczenia. Najczęściej występujące choroby to:
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje własne stawy, powodując ich stan zapalny, obrzęk i ból.
- Choroba zwyrodnieniowa stawów – związana z postępującym zużyciem chrząstki stawowej, prowadzi do sztywności stawów i ograniczenia ich ruchomości.
- Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – choroba przewlekła prowadząca do stopniowego usztywnienia kręgosłupa.
- Łuszczycowe zapalenie stawów – schorzenie autoimmunologiczne, w którym zapalenie stawów współwystępuje z objawami skórnymi łuszczycy.
- Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – choroba dotykająca dzieci i młodzież, prowadząca do przewlekłych stanów zapalnych.
Prawidłowe diagnozowanie bólu stawów jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia i poprawy jakości życia pacjenta.

Kiedy zgłosić się do lekarza z bólem stawów?
Nie każdy ból stawów wymaga interwencji medycznej, jednak w niektórych przypadkach konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Należy zgłosić się do ortopedy, jeśli:
- ból stawów utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni,
- pojawia się obrzęk stawu, jego sztywność lub ograniczenie ruchomości,
- bólowi stawów towarzyszą inne objawy, takie jak utrata apetytu, nieuzasadnione zmniejszenie masy ciała, ból mięśni czy poranna sztywność stawów,
- występują dolegliwości bólowe ustępujące tylko po zastosowaniu leków przeciwbólowych.
Lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny czy badania laboratoryjne, w celu ustalenia przyczyny bólu i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Leczenie bólu stawów kwasem hialuronowym – czy to skuteczna metoda?
Kwas hialuronowy jest jedną z metod leczenia bólu stawów, szczególnie w przypadku choroby zwyrodnieniowej. Podawany w formie iniekcji dostawowych poprawia nawilżenie chrząstki stawowej, zmniejsza tarcie i wspomaga regenerację stawu. Terapia ta jest stosowana zwłaszcza u pacjentów, u których niesteroidowe leki przeciwzapalne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Kwas najczęściej podaje się do: stawu kolanowego, biodrowego, skokowego, barku i stawów ręki.
Badania kliniczne wykazują, że leczenie bólu stawów kwasem hialuronowym może przynieść ulgę i poprawić jakość życia pacjentów, jednak jego skuteczność zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnej odpowiedzi organizmu.

Bóle stawów, a rehabilitacja
Rehabilitacja jest kluczowym elementem leczenia bólu stawów. Ćwiczenia wzmacniające staw, fizykoterapia oraz regularna aktywność fizyczna pomagają w zachowaniu ruchomości stawów i redukcji dolegliwości bólowych. Zabiegi takie jak zimne okłady, elektroterapia czy terapia manualna mogą wspomóc leczenie i przyspieszyć proces regeneracji.
Regularne wykonywanie ćwiczeń oraz stosowanie metod odciążenia stawu, takich jak ortezy czy stabilizatory, pozwala uniknąć dalszych uszkodzeń i poprawić komfort życia pacjenta.
Dieta wspierająca zdrowie stawów – co jeść, a czego unikać?
Odpowiednia dieta może wspierać zdrowie stawów i zapobiegać stanom zapalnym. Produkty bogate w kwasy omega-3, takie jak tłuste ryby, siemię lniane i orzechy włoskie, działają przeciwzapalnie i wspomagają regenerację stawów.
W diecie osób cierpiących na bóle stawów powinny znaleźć się:
- warzywa i owoce bogate w antyoksydanty,
- produkty pełnoziarniste,
- zdrowe tłuszcze roślinne.
Należy unikać przetworzonej żywności, cukrów prostych oraz nadmiaru czerwonego mięsa, które mogą nasilać stany zapalne w organizmie.
Bibliografia
- J. Sułko, Przyczyny ortopedyczne bólów stawowych i utykania u dzieci (2009)., Data dostępu: 24.02.2025r.
- M. Motow-Czyż, Choroby zwyrodnieniowe wieku podeszłego. Fizjoterapia w geriatrii, 57.,
- W. Romanowski, A. Zdanowska, M. Romanowski, Choroba zwyrodnieniowa stawów—aktualne standardy leczenia., (2016). In Rheumatology Forum, Vol. 2, No. 2, pp. 52-57., Data dostępu: 24.02.2025r.
- J. Dobrogowski, Niefarmakologiczne metody leczenia bólu., (2007). Polski Przegląd Neurologiczny, 3(4), 272-278., Data dostępu: 24.02.2025r.