Rodzaje wędzidełek w jamie ustnej
W jamie ustnej wyróżniamy trzy główne rodzaje wędzidełek, które mogą wymagać interwencji chirurgicznej:
- Wędzidełko języka (wędzidełko podjęzykowe) – łączy dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej. Jego nieprawidłowa budowa może ograniczać ruch języka, co prowadzi do problemów z wymawianiem głosek i karmieniem piersią.
- Wędzidełko wargi górnej – łączy górną wargę z dziąsłem. Zbyt krótkie może powodować diastemę (szparę między górnymi siekaczami) lub trudności w zamykaniu ust.
- Wędzidełko wargi dolnej – łączy dolną wargę z dziąsłem. Problemy z jego ruchomością mogą prowadzić do wad zgryzu oraz trudności w higienie jamy ustnej.
Każde z tych wędzidełek pełni ważną funkcję w strukturze anatomicznej jamy ustnej, ale jego nieprawidłowa budowa może negatywnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjenta.
W jakich przypadkach należy podciąć wędzidełko?
Podcinanie wędzidełka zaleca się w sytuacjach, gdy jego nieprawidłowa budowa powoduje:
- Problemy z mową – trudności z artykulacją głosek, takich jak „r”, „l” czy „sz”.
- Trudności w karmieniu niemowląt – w przypadku niemowląt krótkie wędzidełko podjęzykowe może utrudniać ssanie, co wpływa na prawidłowe karmienie piersią.
- Wady zgryzu – zbyt krótkie wędzidełko wargi górnej lub dolnej często powoduje nieprawidłowe ustawienie zębów, w tym diastemę.
- Problemy higieniczne – ograniczona ruchomość wędzidełka wargi dolnej utrudnia dokładne czyszczenie zębów i prowadzi do gromadzenia się resztek pokarmu.
- Pull syndrome – nieprawidłowo napięte wędzidełko wargi górnej może powodować nadmierne pociąganie dziąsła, co prowadzi do recesji dziąseł.
Decyzję o wykonaniu zabiegu podejmuje lekarz po dokładnym zbadaniu pacjenta, uwzględniając jego indywidualne potrzeby i trudności.

Jak przebiega zabieg podcięcia wędzidełka?
Zabieg podcięcia wędzidełka, znany również jako frenotomia, jest prostą i bezpieczną procedurą wykonywaną w znieczuleniu miejscowym. W pierwszej kolejności lekarz dokładnie omawia przebieg zabiegu z pacjentem, a miejsce operacji zostaje znieczulone, co eliminuje dyskomfort. Następnie przy użyciu nożyczek chirurgicznych lub lasera następuje przecięcie błony wędzidełka, co zwiększa jego ruchomość. Po zakończeniu procedury lekarz ocenia efekty i sprawdza, czy ruchomość języka lub wargi została poprawiona. W przypadku użycia lasera rana zwykle nie wymaga szwów, co przyspiesza proces gojenia.
Sam zabieg trwa zaledwie kilka minut i może być wykonywany zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak laserowe podcięcie wędzidełka, ryzyko powikłań jest minimalne, a pacjenci szybko wracają do normalnego funkcjonowania.
Ćwiczenia po podcięciu wędzidełka
Ćwiczenia rehabilitacyjne zalecane są najczęściej w przypadku podcięcia wędzidełka pod językiem. Delikatne masowanie wędzidełka języka pomaga zapobiegać przykurczom blizny, a ćwiczenie go, takie jak unoszenie do podniebienia czy przesuwanie na boki, stymulują prawidłową pracę mięśni. Uzupełnieniem terapii są ćwiczenia mimiczne, polegające na szerokim uśmiechaniu się i wymawianiu samogłosek.
Ważne jest, aby wykonywać te czynności regularnie i zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ wspierają one proces prawidłowego gojenia i przywracają funkcjonalność.

Przeciwwskazania do podcięcia wędzidełka – kiedy zabieg jest niewskazany?
Podcięcie wędzidełka, mimo że jest zabiegiem prostym, może być niewskazane w niektórych przypadkach, takich jak:
- Problemy z krzepliwością krwi, które zwiększają ryzyko krwawienia.
- Stany zapalne w jamie ustnej, które często prowadzą do infekcji.
- Obecność innych schorzeń, które mogą utrudniać gojenie lub zwiększać ryzyko powikłań.
Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny przez lekarza, który podejmuje decyzję na podstawie stanu zdrowia pacjenta i potencjalnych korzyści wynikających z zabiegu.
Jak długo goi się podcięte wędzidełko?
Proces gojenia po podcięciu wędzidełka trwa zazwyczaj od kilku dni do dwóch tygodni. W pierwszych dniach po zabiegu może wystąpić niewielki ból lub obrzęk, który warto łagodzić za pomocą leków przeciwbólowych. Ważne jest, aby unikać ostrych pokarmów i nadmiernego wysiłku fizycznego, aby nie podrażniać rany.
Prawidłowe gojenie wspierają regularne ćwiczenia oraz zachowanie higieny jamy ustnej. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak przedłużający się ból lub obrzęk, należy skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia
- Mills, N., Keough, N., Geddes, D. T., Pransky, S. M., & Mirjalils, S. Badania, które zmieniły wszystko, co wiedzieliśmy o wędzidełku języka. XV Jubileuszowy Zjazd Centrum Nauki o Laktacji, 19. Data dostępu: 17.01.2025r.
- Gwóźdź-Jezierska, M., & Bielecki, I. (2022). Aktualna wiedza na temat krótkiego wędzidełka języka. Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, 11(3), 39-44. Data dostępu: 17.01.2025r.
- Gawryl, M., & Siudak, A. (2024). Ocena struktury i mobilności języka u osób dorosłych–wyniki ilościowych i jakościowych badań pilotażowych. ANNALES UNIVERSITATIS PAEDAGOGICAE CRACOVIENSIS. STUDIA LOGOPAEDICA, 400(VIII). Data dostępu: 17.01.2025r.