Kim jest okulista i czym się zajmuje?
Okulista to lekarz specjalizujący się w diagnostyce, leczeniu i profilaktyce chorób oczu oraz wad wzroku. W przeciwieństwie do optometrysty, który zajmuje się głównie doborem soczewek kontaktowych i okularów, okulista ma uprawnienia do przeprowadzania badań okulistycznych, leczenia farmakologicznego, a także wykonywania zabiegów chirurgicznych narządu wzroku.
Zakres działań okulisty obejmuje m.in.:
- Diagnostykę i leczenie wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm, prezbiopia),
- Leczenie schorzeń oczu (zaćma, jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, retinopatia cukrzycowa),
- Diagnostykę stanów zapalnych oka (zapalenie spojówek, zapalenie rogówki, zapalenie błony naczyniowej),
- Badania w kierunku chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca, które mogą prowadzić do powikłań okulistycznych.
Okulista może również przeprowadzać badania przesiewowe w ramach profilaktyki oraz wykonywać badania wstępne i okresowe dla osób pracujących w warunkach wymagających szczególnej ostrości wzroku.
Kiedy warto udać się do okulisty?
Warto skorzystać z konsultacji okulistycznej nie tylko w przypadku problemów ze wzrokiem, ale także profilaktycznie. Do okulisty należy udać się w następujących sytuacjach:
- Pogorszenie ostrości wzroku – nagłe lub stopniowe trudności w widzeniu z bliska, lub daleka.
- Bóle głowy i zmęczenie oczu – mogą świadczyć o niewłaściwej korekcji wzroku.
- Częste mruganie, łzawienie, suchość oczu – to częste objawy zespołu suchego oka lub alergii.
- Nagłe pogorszenie wzroku lub utrata pola widzenia – może wskazywać na poważne schorzenia, takie jak odwarstwienie siatkówki.
- Zaburzenia widzenia, np. mroczki, błyski, zniekształcenie obrazu.
- Badania kontrolne – zalecane raz na rok u osób noszących soczewki kontaktowe lub okulary, oraz u pacjentów z cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym.
Regularne badania okulistyczne są szczególnie istotne w prenatalnym okresie rozwoju dziecka oraz w czasie porodu, gdy mogą wystąpić powikłania okulistyczne.
Czy do okulisty potrzebne jest skierowanie?
W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) pacjent musi udać się na wizytę do lekarza rodzinnego w celu wystawienie skierowania, jeśli chce skorzystać z wizyty refundowanej. Istnieją jednak wyjątki – bez skierowania do okulisty mogą udać się m.in.:
- Dzieci i młodzież do 18. roku życia,
- Osoby chore na cukrzycę lub mające wirusa HIV,
- Inwalidzi wojenni, osoby represjonowane i deportowane,
- Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Skierowanie zachowuje ważność od daty wystawienia i uprawnia do wizyty w placówkach realizujących świadczenia w ramach NFZ. W VITALIFE świadczymy wizyty prywatne, na które skierowanie nie jest wymagane.
Jakie badania wykonuje okulista?
Podczas wizyty okulistycznej lekarz może przeprowadzić szereg badań diagnostycznych, takich jak:
- Badanie ostrości wzroku – ocena krótkowzroczności, dalekowzroczności i astygmatyzmu.
- Badanie dna oka – umożliwia wykrycie zmian w siatkówce i naczyniach krwionośnych oka.
- Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego – stosowane w diagnostyce jaskry.
- Badanie grubości rogówki – pomocne w ocenie ryzyka jaskry.
- Badanie pola widzenia – wykrywa ubytki w polu widzenia, co jest istotne w diagnostyce jaskry i chorób neurologicznych.
W zależności od potrzeb okulista może również zalecić dodatkowe badania, takie jak tomografia optyczna (OCT) czy angiografia fluoresceinowa.
Jak przygotować się do wizyty u okulisty?
Przygotowanie do wizyty u okulisty może znacząco ułatwić przebieg badania i poprawić jego skuteczność. Jeśli nosisz okulary lub soczewki kontaktowe, warto zabrać je ze sobą, aby lekarz mógł ocenić ich wpływ na Twój wzrok. Warto również spisać listę objawów i problemów ze wzrokiem, które mogą pomóc w postawieniu właściwej diagnozy.
Unikanie makijażu oczu przed wizytą może być istotne, szczególnie jeśli planowane jest badanie dna oka lub inne precyzyjne testy. Jeśli okulista przewiduje zastosowanie kropli rozszerzających źrenice, warto zorganizować transport powrotny, ponieważ po ich użyciu widzenie jest tymczasowo zaburzone. Odpowiednie przygotowanie do wizyty sprawia, że lekarz może dokładniej ocenić stan zdrowia oczu i zaproponować najlepsze rozwiązania.
W jaki sposób możemy dbać o zdrowie oczu na co dzień?
Aby zachować zdrowie oczu, warto przestrzegać kilku podstawowych zasad:
- Dbaj o higienę wzroku – unikaj długotrwałego wpatrywania się w ekrany.
- Stosuj dietę bogatą w witaminę A, luteinę i kwasy omega-3, które wspierają zdrowie oczu.
- Chroń oczy przed promieniowaniem UV – noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV zapobiega uszkodzeniom siatkówki.
- Regularnie wykonuj badania wzroku – pozwalają na wczesne wykrycie wad wzroku i chorób oczu.
Zdrowie oczu powinno być priorytetem, dlatego warto dbać o profilaktykę i nie bagatelizować pierwszych objawów problemów ze wzrokiem.
Bibliografia
- Y. P. Chiang, F. Wang, J. C. Javitt, Office visits to ophthalmologists and other physicians for eye care among the US population, 1990 (1995), Public Health Reports, 110(2), 147., Data dostępu: 18.03.2025r.
- S. Yadav, R. Tandon, Comprehensive eye examination: what does it mean? (2019), Community Eye Health, 32(107), S1., Data dostępu: 18.03.2025r.
- S. Duke-Elder, Textbook of ophthalmology (1950), British Medical Journal, 1(4654), 650., Data dostępu: 18.03.2025r.
